Strona główna 
Mapa strony
Nagroda i kara w wychowaniu dziecka
W wychowaniu chodzi przede wszystkim o wewnętrzną wartość człowieka.
Wychowanie dziecka to jedna z najtrudniejszych ról, jaką otrzymują rodzice. To oni odpowiadają za przygotowanie go do życia i wprowadzenie w świat dorosłych. Wychowują dziecko przede wszystkim w sposób naturalny poprzez stopniowe wdrażanie form zachowania. Do prawidłowego przebiegu tego procesu potrzebna jest szczególna organizacja życia rodzinnego, wzajemna miłość, poczucie bezpieczeństwa, przywiązanie. Mimo spełnienia tych elementów rodzice często borykają się z problemami wychowawczymi swoich pociech. Często stosują metodę nagradzania i karania, która istotnie pełni ważną rolę w procesie wychowawczym. Jednak jej nadużycie może być przyczyną niepożądanych efektów.
Kara – jest wszystkim tym, co sprawia dziecku przykrość, budzi niezadowolenie, utrudnia zaspokojenie potrzeb. Kara jest metodą, która nie uczy nowych zachowań, nie daje dziecku nic w zamian. Stosowanie kary ma miejsce wówczas, gdy zawodzą inne środki oddziaływania na dziecko. Jeżeli dziecko przechodzi do porządku dziennego popełnionym czynem, nie przeżywa, jest gotowe popełnić go ponownie, wówczas kara jako środek ostrzeżenia będzie na pewno celowa.
Rodzaje kar.
Wobec nieposłusznego dziecka można zastosować:
- dezaprobatę wyrażoną słowem lub w sposób niewerbalny przy pomocy gestu lub sposobem zachowania
- upomnienie słowne udzielane zdecydowanym tonem
- wymówkę lub naganę polegającą na wyrażeniu dezaprobaty z wyraźnym omówieniem przyczyny jej udzielenia
Często spotykamy się z karą, której rodzice nadużywają, a jest nią bicie. Przemoc fizyczna w stosunku do dziecka jest środkiem antywychowawczym. To środek, który poniża godność dziecka, budzi w nim skłonności do okrucieństwa, agresji, nienawiści do osoby karzącej.
Karząc dziecko należy pamiętać, aby nie była ona zbyt ostra za drobne, jednorazowe przewinienie. Dziecko powinno być świadome popełnionego czynu, wiedzieć, co zrobiło źle, za co zostało ukarane. Rodzice powinni być świadomi tego, że jeśli w swych działaniach wychowawczych stosują kary, to muszą również używać nagród. Zatem karanie trzeba łączyć z nagrodą. Najpierw karzemy za niewłaściwe zachowanie, następnie doprowadzamy do zachowania właściwego i je nagradzamy.
Nagroda
Nagroda jest tym, co sprawia dziecku przyjemność, budzi zadowolenie. Jej skuteczność nie zależy od wartości materialnej, lecz od faktu, czy jest ona dowodem miłości rodziców. Nie wyręczajmy się drogimi prezentami, które mają przekupić nasze pociechy, lecz starajmy się spędzić z dzieckiem jak najwięcej czasu, rozmawiać, bawić się, okazywać miłość. Dzięki temu dzieci będą się szybciej uczyły, lepiej rozwijały, odważniej sięgały po nowe doświadczenia. Nagroda w wychowaniu dziecka ma bardzo dużą wartość i warto ją stosować dostrzegając wysiłek dziecka i jego dobre chęci.
Znaczenie nagród:
- umacnia w dziecku wiarę we własne siły
- realizuje potrzebę uznania i sukcesu
- zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań
- sprawia radość i dobre samopoczucie
- wzmacnia więzi uczuciowe z osobami nagradzającymi
Zasady stosowania nagród:
- nagroda powinna zaspokajać pragnienia dziecka
- występować po konkretnym uczynku
- powinna być urozmaicona
- powinna być stosowana znacznie częściej niż kara
Stosując w procesie wychowania system kar i nagród każdy rodzic musi pamiętać o ważnej zasadzie wychowawczej jaką jest indywidualizacja. Każde dziecko jest inne, różni się pod względem stopnia wrażliwości, odporności systemu nerwowego.
Nagrody i kary powinny być starannie dobrane tak, aby w swych oddziaływaniach przynosiły pożądane skutki i nie wyrządziły dziecku krzywdy. Ważna jest również jednolitość oddziaływań wychowawczych oraz współpraca rodziców z nauczycielami przedszkola.
Opracowała: Danuta Tylak